Vermeende absurditeit van lichaam-geest dualisme

Het lichaam-geest dualisme wordt door veel hedendaagse filosofen nog steeds zo absurd gevonden dat ze in die vermeende absurditeit alleen al een reden zien om het materialisme (in de niet-holistische zin) aan te hangen.

De zogenaamde absurditeit betreft allereerst natuurlijk de bewering van het dualisme dat er een onreduceerbare geest of bewustzijn bestaat die als zodanig niet verklaard kan worden vanuit de neurofysiologie. Vervolgens beweren de interactionisten onder de dualisten ook nog eens dat die onherleidbare geest invloed heeft op de materie, zonder dat er een materieel mechanisme bestaat dat dit zou kunnen verklaren. Bovendien zou zo'n psychogene impact op het brein zondigen tegen het behoud van de energie en vergelijkbare principes.

Hoe absurd is het interactionistisch dualisme nu eigenlijk echt?

- Dat er een onherleidbaar bewustzijn bestaat kan ieder van ons voortdurend bij zichzelf constateren. Dit is geen absurde claim, maar een basisgegeven, waar we niet om heen kunnen.
- Dat het onherleidbare bewustzijn invloed heeft op het brein is noodzakelijk omdat we het anders nooit over dat bewustzijn kunnen hebben met onze stembanden of met onze schrijvende of gebarende handen. De interactie tussen bewustzijn en brein kan per definitie niet berusten op een materieel mechanisme, omdat het bewustzijn zelf immers niet gereduceerd kan worden tot fysieke verschijnselen.
- Als de impact van het bewustzijn op het brein werkelijk in strijd is met genoemde principes als het behoud van de energie, dan betekent dat domweg dat die principes dienen te worden aangepast. We kunnen namelijk logisch gezien wel aan die principes twijfelen, maar niet aan het bestaan van ons eigen bewustzijn en daarmee ook niet aan de invloed van dat bewustzijn op ons brein als we erover spreken of schrijven.

Het materialisme (in de niet-holistische zin) probeert het bewustzijn te herleiden tot iets anders, namelijk tot niet-bewuste materie. Het schrapt het enige waar we zeker van kunnen zijn. Dat is niet zozeer een begrijpelijke denkfout, volgens mij, maar een ultieme, schokkende uiting van irrationaliteit.

Er is maar één redelijk niet-dualistisch, monistisch alternatief voor dualisme, namelijk in de vorm van het idealisme. Als we al iets ter discussie moeten stellen, dan in elk geval niet het bewustzijn, maar juist de fysieke wereld.

Zie ook: Exit Epifenomenalisme.

Titus Rivas